27-29 november: Op het VVOJ-congres nog een paar (on)zinnige dingen gezegd over onderzoeksjournalistiek. Te zien op Youtube: hier
Trafigura... the sweet company
17-19 september: Update! Volkskrant publiceert complete reconstructie, toont aan dat top Trafigura wist van giftig afval en betrokken was bij transport. Samenwerking in dit dossier bekendgemaakt met BBC, Guardian, NRK, Greenpeace en Amnesty.
4 september: update! Trafigura wint kort geding tegen de Staat. Rapport NFI had niet aan de slachtoffers gegeven mogen worden. Zoals ik in stukje hieronder al voorvoelde..: strikt juridisch had het bedrijf een ijzerstrerk argument.
22 augustus; zaal A1 van het Paleis van Justitie in Den Haag, 10.00 uur. Waarom sta ik hier de enige journalist tegen nota bene vijf advocaten van Trafigura aan te kijken? Het kort geding stond zelfs aangekondigd op de ANP-agenda. Twee van de vijf lijken Engels te spreken, maar dat is vooraf, in de koffieruimte. In de rechtszaal houden ze hun mond stijf dicht. Ik doe ook maar alsof ik er niet bijhoor.
Kennelijk heeft niemand meer belangstelling voor de jongste juridische streek van Trafigura Beheer BV; het Nederlandse bedrijf dat via een lokaal bedrijfje 528 duizend liter chemisch afval liet storten in een buitenwijk van Abidjan, Ivoorkust.
Toch maar mijn stukje geschreven: brutale multinational eist dat vitaal bewijsstuk over gifaffaire geheim blijft voor de slachtoffers. Maar dan zakelijk, natuurlijk, je mag niet bevooroordeeld zijn.
Concreet: het rapport van het forensisch instituut NFI waarin wordt voorgerekend dat het afval inderdáád dodelijke slachtoffers kan hebben gemaakt, had van Trafigura niet aan de Britse advocaat van de Ivoriaanse slachtoffers mogen worden gegeven. Deze is volgens Nederlands recht immers geen 'partij'. Inderdaad een ijzersterk argument.
Voorts meent Trafigura onheus bejegend te zijn door de pers, die uit dit NFI-rapport heeft geciteerd. Volgt verontwaardigd citaat uit mijn stukje van mei dit jaar wordt. Je weet nooit; misschien maakt de strikt juridische redenering zelfs kans bij de rechtbank. Hoewel ik in de gortdroge vragen van de voorzieningenrechter enige scepsis meen te horen...
Hoe kwamen die stinkende en giftige zwavelverbindingen ook alweer terecht in een buitenwijk van Abidjan? Door een bewerking van zeer zwavelige nafta met loog; door chemici sweetening genoemd. Verzoeten, dus.
Wie mocht twijfelen aan mijn persoonlijke mening: Trafigura is een zoet en braaf en in alle opzichten te goeder naam en faam bekend bedrijf. Tot het tegendeel blijkt - en dat lijkt mij inmiddels wel gebeurd.
Dossier Legitimatieplicht
Vanaf 21 september gaat het gebeuren: je vingerafdrukken komen in je paspoort, en in een centraal databestand dat toegankelijk is voor Justitie en inlichtingendiensten. Klagen helpt niet meer. Een analyse.
Niettmin hebben vreedzame burgers nog even het recht om zonder ID-bewijs over straat te gaan. Zij hebben ook kiesrecht, maar dat geldt dus niet voor mensen zonder geldig ID-bewijs. Wie zijn of haar stemrecht wil uitoefenen, moet dat laten doen door een ander!
Illegale pillenverkopers
Soms kun je schrijven wat je wilt, maar verandert er niets. Anderhalf jaar geleden schreef ik met Ellen de Visser een serie verhalen over de illegale verkoop van medicijnen op internet. Dat kost mensenlevens en er wordt weinig aan gedaan. We werden voor die artikelen genomineerd voor De Tegel. En dan blijft het stil.
Ondertussen blijkt dat de handelaartjes gewoon hun telefoonnummer veranderen, en dat het gesjagger aan verslaafden doorgaat. Dus wie niet zonder valium kan: men belle geen 06 1876 13 60 meer, maar 06 363 03 014. Frustrerend. Kennelijk moeten we er nog een keer over schrijven..
Trafigura en Probo Koala
* Update 18 mei 2009: Achtergrond: zwavelwaterstof meters sloegen door
* Update 17 mei 2009: Volkskrant verwerft vertrouwelijk rapport Nederlands Forenische Instituut met het bewijs dat het afval in potentie zeer giftig was
Maar waar begon het ook weer mee?
Sinds het prille begin van de affaire drie jaar terug, volg ik de gifstort in Ivoorkust van oliehandelaar Trafigura. Een verhaal dat bijna te klassiek is voor woorden: steenrijke multinational lapt kennelijk milieuregels aan zijn laars en dumpt gif in derdewereldland. Maar daar lijkt het, met een enkele nuancering, toch op neer te komen.
Met hulp van enkele zeer goede bronnen ontdekte ik als eerste wat er werkelijk aan de hand was. Sindsdien zit ik Trafigura op de huid en het bedrijf mij ook :-) Sinds 2007 is de beruchte smaadadvocaat Carter-Ruck ingeschakeld om de media te muilkorven. Daarover dit artikel. Op deze link vind je ook de laatste relevante artikelen. De rechtszaken in Amsterdam en Londen lopen nog. In de Britse zaak ontdekte ik dat Trafigura probeert getuigen om te kopen. Zie het bericht. To be continued...
De kosten voor Uruzgan.... April 2009. Wat kost de inzet van het nederlandse leger in Uruzgan nu echt? Tot mijn verbazing had nog niemand dat proberen uit te rekenen - ook niet toen de verlenging van de missie voor de deur stond. Het antwoord was niet eens zo moeilijk te vinden: ruim 1,75 miljard euro; conservatief geschat.
Het leuke is dat de Nederlandse Defensie Academie hierdoor getriggerd werd om de kwestie óók onder de loep te nemen. In april publiceerden de onderzoekers hun conclusie, namelijk dat het zelfs méér dan twee miljard gaat kosten. Mijn artikel hierover maakte (opnieuw) weinig los; evenmin als het onderzoek zelf . De auteurs verbazen zich daar ook over. Alsof niemand zich voor de werkelijke kosten van ´de grootste militaire inspanning van het Nederlandse leger sinds de Tweede Wereldoorlog´interesseert.
Klimaatcompensatie met bomen.. Het duurde ongeveer een jaar, maar uiteindelijk had het toch resultaat: de minister erkent de zwakte van het systeem waarin je je persoonlijke klimaatschade kunt afkopen en de Rijksoverheid gaat haar leven beteren. Héhé. Maar.. om te beginnen met het begin:
Sinds het schrijven van Stop de Broeikas krijg ik de vraag maar niet uit mijn systeem. Hoe deugdelijk zijn de compensatiesystemen waarmee we onze uitstoot van CO2 'klimaatneutraal' kunnen maken?
In februari 2008 onderzocht ik het totale aanbod van de Nederlandse aanbieders van klimaatcompensatie - dat op veel fronten bleek te rammelen. Ook keek ik eens goed naar de Nederlandse 'klimaatbossen'. Experts adviseren al langer dat daar beter toezicht op moet komen. Zouden al die klimaatbosjes er zonder onze klimaateuro's echt niet zijn gekomen? Als dat wel zo is, is er natuurlijk geen sprake van klimaatcompensatie. De situatie is drabbig, blijkt uit mijn reportage van 17 oktober..
Eén aanleiding voor dit verhaal was het besluit van CO2-compensatiebedrijf Climate Neutral Group om uit de samenwerking te stappen van klimaatneutrale aanbieders. Het bedrijf wil betere en strengere regels; wat me een goed idee lijkt. De Rabobank is ook al uitgestapt, bleek later. Mijn Volkskrant-stukken van het afgelopen jaar hebben de discussie over de kwaliteit van deze systemen mede op scherp gesteld. Voorlopig resultaat: een rapport (perbericht) met integere bedoelingen.
Een stap terug: Ik begon dit dossier met een grondige analyse van het aanbod van de Climate Neutral Group en Trees for Travel (zie dossier en de reportage). Omdat ik klant ben van stroomleverancier Greenchoice en daarvan een curieuze folder in de bus kreeg, onderzocht ik ook hun compensatiemethode. Om te ontdekken dat óók die zeer omstreden is en niet voldoet aan de wettelijke eisen. Bovendien geeft Greenchoice een vliegreis kado aan klimaatvriendelijke klanten, wat in mijn ogen een absurde logica is.
Ook het management van de Tweede Kamer nam naar aanleiding van de publicaties het besluit om de vliegreizen van kamerleden op de best mogelijke manier te compenseren. Zie hier mijn bericht daarover. Die op zich prima handeling bevat wel een dubbele boodschap: de consument moet het volgens het parlement dus zelf regelen; ook als de consument de Tweede Kamer zelf is.
Privacy & internet
Over de miljoenen van Rita Verdonk
Minister Ter Horst vertelde dat ze nieuwe regels wil om anonieme partijfinanciering onmogelijk te maken. Interessant. Dus even rondgeneusd bij de Kamer van Koophandel om te kijken hoe het staat met Rita verdonk. Bingo!: haar politieke vrienden blijken een bedrijf te hebben opgericht om de partijkas, eh.. bewegingskas, te steunen: de BV Favorita.
Zo'n bv is ook heel geschikt om belasting te ontduiken, eh.. geen BTW te hoeven betalen. De meeste politieke partijen reageerden verontwaardigd, maar dat is allemaal 'oude politiek'. Aan de kritiek van staatsrechtgeleerde Remco Nehmelman was moeilijker te ontkomen.
Na een poosje aan het lijntje gehouden te zijn door Kay van der Linde, belde ik met Nina Brink in Amerika. Kreeg een slaperige Pieter Storms aan de lijn. Hij bevestigt dat Nina Rita sponsort, maar niet voor 135 duizend euro.. Vanwaar toch die geheimzinnigheid? Dat blijkt begin mei: Verdonk is ordinair opgelicht door de gesjeesde beurshandelaar Nick van der Linden, naar wie ze verzuimde navraag te doen. Sindsdien gaat het wat minder met Rita Verdonk in de peilingen...
Vanwaar de ophef? Natuurlijk hierom:
De Verpleeghuiskaart
Het eerste Volkskrant/verpleeghuizenonderzoek vond plaats in 2007. Een monsterklus waarvoor een waanzinnige hoeveelheid gegevens moest worden bnewerkt en gedigitaliseerd. Met speciale dank aan Henk van Es. In 2008 maakten we een verbeterde versie. Alle uitslagen en bijbehorende artikelen zijn te vinden op deze website
Kanker is een schimmel..
Menselijk leed op kleinere schaal, maar niet minder schrijnend, beschreef ik in november 2007 met collega Ellen de Visser. Het betrof misstanden bij de behandeling van wanhopige kankerpatiënten in de Kliniek voor Preventieve Geneeskunde Berg en Bosch in Bilthoven. We reconstrueerden de tragische dood van een patiënte. Op 4 februari 2008 reageerde de Inspectie met een verbod voor deze therapie.
In 2006 deed ik in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam, met steun van het Stimuleringsfonds van de Volkskrant en geïnspireerd door het boek Nickel and Dimed van Barbara Ehrenreich, onderzoek naar de koopkracht van de Nederlandse 'werkende armen'. Het project omvatte reportages, interviews en inkomensonderzoek. Alle publicaties verschenen gedurende de zomer en het najaar.
Ja, het spoor is relatief veilig. Maar de organisatie is een puinhoop; wrakke computers zullen voor veel vertraging gaan zorgen en steeds meer treinen zullen door rood sein rijden, voorspelde mijn serie artikelen over ProRail ik het najaar van 2006.
Nederlanders betalen jaarlijks 500 miljoen tot één miljard euro teveel aan medicijnen vanwege overbodige kosten voor marketing en lobbywerk van farmaceutische bedrijven, berekende ik in een Vervolg-publicatie in mei 2005 samen met collega Marc van den Broek.
Greenpeace: voorheen een charismatische rebellenclub, nu vaak een PR-machine zonder duidelijke visie of richting. Mijn research-profiel over deze milieuorganisatie.
Wie zijn eigenlijk de broeikas-ontkenners van de Nederlandse anti-milieubeweging? Zie mijn portret van het Heidelberg Appeal Nederland
