Van onze verslaggever
Jeroen Trommelen
AMSTERDAM Het energiegebruik van alle inwoners van een stad als Eindhoven, of in één klap 300 duizend auto’s erbij. Dat is volgens experts het klimaateffect van een verhoging van de maximumsnelheid naar 130 kilometer per uur op eenderde van de snelwegen.
De maatregel werd afgelopen weekeinde bekendgemaakt als opening van de verkiezingscampagne van de VVD voor de provinciale staten. Ze gaat verder dan het aanvankelijke kabinetsplan om te experimenteren met hogere snelheden.
Dit resulteert in jaarlijks minstens een miljoen ton extra van het broeikasgas CO2 in de atmosfeer, schatten experts van de adviesbureaus CE Delft en Goudappel Coffeng in Deventer. De twee bureaus maakten in oktober vorig jaar al berekeningen over de vermoedelijke klimaateffecten van de verkeersmaatregel. Die varieerden toen tussen 350 duizend en 850 duizend ton extra CO2.
De jongste plannen gelden niet alleen voor wegen waar nu al 120 kilometer per uur mag worden gereden, maar ook waar 80 of 100 geldt als maximum. Op die laatste wegen wil de minister een flexibele limiet met hogere snelheden buiten de spits.
Dat verhoogt de eerder berekende uitstoot van CO2 met een factor twee tot vier, denkt Huib van Esse van CE Delft. Volgens onderzoeker Henk Tromp van Goudappel Coffeng is een verhoging naar minstens een miljoen ton extra broeikasgas reëel. Twee factoren spelen daarin een belangrijke rol: het fors hogere energiegebruik bij hoge snelheden, en de verkeerskundige wet dat mensen bij tijdwinst meer kilometers gaan maken.
Het benzinegebruik van moderne en ‘zuinige’ personenauto’s stijgt snel als het gaspedaal diep wordt ingetrapt. De ‘gezinsauto van het jaar’ Citroën Berlingo gebruikt bijvoorbeeld 1 liter op 16,6 kilometer bij 100 kilometer per uur. Dat stijgt naar 1 op 11 bij 130 kilometer per uur. Door de relatie tussen snelheid en energiegebruik ging tot aan vorig jaar het meeste onderzoek over kansen en effecten van een mogelijke verlaging van de maximumsnelheid.
De cijfers over de extra productie van broeikasgas zijn meer dan een schatting, zegt Tromp. Ze geven de werkelijkheid zo goed mogelijk weer. ‘Met alle beperkingen is ons rekenmodel hierover toch state of the art.’ Door de tijdwinst stijgt het aantal autokilometers volgens hem met 3 procent. Omdat dit vooral geldt op lange afstanden, neemt op die trajecten het aantal treinreizigers af met 1 à 2 procent.
Het aantal extra verkeersdoden door 130 km per uur schatte het bureau vorig jaar al op vijftien. In de praktijk zou dit hoger kunnen uitpakken omdat in dat getal geen rekening is gehouden met de toegenomen snelheidsverschillen tussen (vracht)voertuigen op de weg.
Volgens voorlichtingsbureau Milieu Centraal staat een miljoen ton broeikasgas gelijk aan wat een kwart miljoen Nederlanders gemiddeld uitstoot via gebruik van gas, elektriciteit, autobrandstof, vliegreizen en openbaar vervoer. Dat zijn meer mensen dan er wonen in bijvoorbeeld Eindhoven (213 duizend) of Groningen (187 duizend).
Omgerekend in gemiddeld gebruikte auto’s komt de maatregel neer op de broeikasuitstoot van bijna 300 duizend extra auto’s. Op de totale Nederlandse uitstoot van broeikasgas van industrieën, bedrijven en huishoudens gaat het om een half procent extra.
Of het kabinet de extra uitstoot van hardrijders wil compenseren, is onduidelijk. In haar brief aan de Tweede Kamer suggereert minister Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) van niet. Ze schrijft ‘rekening te willen houden met de effecten op de luchtkwaliteit, geluidhinder en verkeersveiligheid’. In dat rijtje ontbreekt het effect op klimaat, waarnaar wel ‘onderzoek’ wordt aangekondigd.
Het Nederlandse verkeer was goed voor een uitstoot van 39 miljoen ton CO2 in 2005. Volgens een afspraak tussen het toenmalige kabinet en de brancheorganisaties van vervoerders en weggebruikers, zou dat in 2020 moeten worden teruggebracht tot 30 miljoen ton.
Met alleen betere techniek en zuinige auto’s gaat dat volgens de experts niet lukken.
(Volkskrant, 15 februari 2011)
